Artikülasyon Terapisinde PROMPT Tekniği

Esra Emine Özkan 10 Eylül 2018

PROMPT Tekniği, konuşmayla ilgili kaslara sıralı şekilde baskılarda bulunarak konuşmayı kolaylaştırmayı hedefler. PROMPT (Prompts for Restructuring Oral Muscular Phonetic Targets); “Ses Çıkarma Fonksiyonu Olan Ağız ve Çevre Kaslarının Yeniden Yapılandırılması” olarak Türkçeye çevrilmektedir.

Prompt Tekniği konuşma terapisinde geleneksel yöntemlerden istenilen faydanın alınmaması nedeniyle 1970’lerin sonunda Deborah Hayden tarafından geliştirilmiştir. Bu eğitim yalnızca uzman dil ve konuşma terapistlerine Amerika’da bulunan Prompt Enstitü’sü tarafından verilmektedir. Dolayısı ile bu yöntemi PROMPT eğitimi almış Dil Konuşma Terapistleri uygulayabilir.

Bu teknik gecikmiş konuşma, otizme bağlı konuşma bozukluğu, artikülasyon bozukluğu, apraksi gibi bir çok konuşma bozukluğunda etkili olarak kullanılmaktadır. Ayrıca beyin hasarından sonra görülen afazi, motor konuşma bozuklukları, serebral palsi hastalıklarının tedavisinde de bu teknikten yararlanılmaktadır. Hiç konuşmayan çocukların tedavisinde de Prompt Tekniğiyle etkili sonuçlar alınmaktadır.

Artikülasyon bozukluğunda problem sadece dil- dudak hareketlerinin yetersizliğinden kaynaklanmayabilir. Seslerin doğru üretiminde dudak, diş ve dil hareketlerinin yanı sıra çenenin açıklık oranı da çok önemlidir. Dil hareketini yaparken çenenin konumundan etkilenmektedir. Prompt Terapisti seslerin üretimi için görsel uyaran verirken, bir yandan da yine el yardımıyla çenenin doğru pozisyonda olup olmadığını kontrol eder ve olmadığı durumda çeneyi maniple ederek doğru konuma gelmesini sağlar.

Prompt tekniğini diğer tekniklerden üstün kılan temel nokta; bu tekniğin yalnızca ses üretiminde değil, sözcük ve cümle üretiminde de etkili olarak kullanılabiliyor olmasıdır. Çoğu durumda çocuğun bir sesi tek başına doğru üretmesi kolaydır. Ancak sesi tek başına doğru üreten çocuk, sözcük ve cümle içinde yanlış şekilde üretebilir. Apraksi ve fonolojik bozukluk gibi çocuğun tutarsız hatalar sergilediği konuşma bozukluklarında bu teknik sayesinde ciddi gelişmeler sağlanmaktadır.

Motor konuşma hiyerarşisine göre konuşma gelişiminde izlenecek sıra; fonasyon kontrolü, çene kontrolü, dudak hareketlerinin kontrolü, dil hareketinin kontrolü, sıralı hareketler ile kelime oluşturma ve kelime ve cümlelerin oluşumudur. Prompt tekniği ile konuşmanın hangi seviyede olduğu belirlenir ardından seviyeye uygun Promptlar belirlenir. dokunsal uyaranlarla hatalı üretimler düzeltilirken gerekirse işitsel ve görsel ipuçlarından da faydalanılır.